Кога кинескиот лунарен модул Chang’e-5 се врати на Земјата во 2020 година, Кина стана третата земја во светот што собира и враќа примероци од површината на Месечината.
Научниците постојано работат на анализа на овие примероци, а неодамна во нив открија нешто револуционерно – молекуларна вода.
Некои можеби се запрашале што има ново овде, имајќи предвид дека одвреме-навреме добиваме вести за некои нови извори на вода на нашиот природен сателит. Навистина, вселенските агенции претходно открија вода на Месечината, но таа главно беше заробена во минерали и карпи или замрзната на половите. На пример, минатата година кинеските научници пронајдоа вода на Месечината заробена во стаклени топки, познати како лунарни сферули.
Но, сега, за прв пат, вода во молекуларна форма (H2O) е пронајдена во физички примероци. И уште поважно, примероците доаѓаат од област на Месечината каде што вода во таа форма не треба да постои. Имено, требало да испари, но очигледно тоа не се случило.
Три форми на вода на Месечината
Поточно, експертите во примероците пронајдоа проѕирен кристал како плоча со ширина на човечко влакно, кој го нарекоа ULM-1 (Непознат лунарен минерал-1). Кристалите ULM-1 се составени од приближно 41% вода, со делови од амониум кои ги одржуваат стабилните молекулите на H2O и покрај големите температурни промени на Месечината.
Можеме да најдеме вода на Месечината во три форми: молекули на вода (H20), замрзната вода и молекуларното соединение хидроксил. Иако истражувањата покажуваат дека на Месечината имало вода во нејзиното далечно минато, кога вулканите еруптирале на нашиот природен сателит, таа неодамна е забележана.
Долго време се мислеше дека нема вода на Месечината, особено што не беше пронајдена во првите примероци од Месечината собрани од НАСА и Советскиот Сојуз. Дури неодамна пронајдовме молекули на мраз и вода на темните, студени лунарни полови до кои сонцето не допира, пишува CNN.
Колку жешко може да стане на Месечината?
Како што споменавме, неодамнешните истражувања покажаа дека водата или хидроксилот може да бидат заробени во стаклени зрна расфрлани околу Месечината и дека сончевите ветрови можат да го трансформираат хидроксилот (OH) во вода (H2O).
Но, лунарните столбови се многу незгодни поради карпестиот терен, што значи дека до таков вреден ресурс би бил тешко достапен. Покрај тоа, молекуларната вода не е стабилна на другите делови на Месечината бидејќи испарува на пониски географски широчини каде температурите можат да надминат 100 степени Целзиусови.
Може да биде многу, многу топло на Месечината. Температурите во близина на екваторот можат да достигнат 121°C во текот на денот, а потоа да паднат до -133°C во текот на ноќта.
Вреден ресурс на Месечината
Сега целата перспектива на собирање вода се менува бидејќи примероците од Chang’e-5 доаѓаат од средни ширини, односно региони каде молекуларната вода не е стабилна. „Во примероците е пронајден амониум, кој делува како стабилизатор за молекулите на водата“, објасни планетарниот геолог Јуки Чиан од Универзитетот во Хонг Конг.
Ова откритие би можело да ги објасни наодите на НАСА во 2020 година, кога телескопот СОФИЈА откри навестувања за вода на површината на Месечината, иако никој не можеше да објасни како таа не испарува. Оваа форма на вода потенцијално би можела да биде вреден ресурс во случај на изградба на постојани бази на Месечината.
