Историската размена на затвореници меѓу Русија и Западот, која се случи завчера, наиде на различни реакции во Германија. Да потсетиме, во една од најголемите и најкомплексните размени на затвореници по Студената војна, беа ослободени дваесет Американци, Германци и руски дисиденти во замена за осум Руси затворени во пет различни земји.
Меѓу ослободените Американци е и Еван Гершкович, новинар на Wall Street Journal. Тој беше уапсен во Русија под несериозни обвиненија за шпионажа и неодамна беше осуден на 16 години затвор.
„Никој не ја сфати оваа одлука лесно“
Главната „награда“ за Москва беше Вадим Красиков, полковник на руската тајна служба поврзан со Кремљ, кој беше осуден на доживотен затвор во Германија за убиство на чеченски дисидент во јавен парк во Берлин сред бел ден во 2019 година.
„Никој не ја сфати лесно оваа одлука да депортира убиец осуден на доживотен затвор по само неколку години затвор“, рече германскиот канцелар Олаф Шолц додека го чекаше ослободениот да пристигне на аеродромот во Келн во четвртокот вечерта.
„Чувствителна дилема“
Во радио интервју, германската министерка за надворешни работи Аналена Баербок ја нарече големата размена на затвореници во четвртокот како „многу чувствителна дилема“ која „со право води до голема, голема потреба за разговор“.
Семејството на убиениот дисидент се чувствува „разочарано“ и ја смета одлуката за „неразбирлива“, изјави за Политико Инга Шулц, адвокатката која ги застапуваше за време на судењето.
„Семејството би сакало претходно да биде вклучено во барем еден разговор“, рече Шулц. Таа додаде дека, сепак, се „среќни за секој живот што може да се спаси“.
На удар е полската влада
Договорот, исто така, предизвика бурни реакции во Полска, каде што владата се најде на удар на опозициската партија Право и правда (ПиС) затоа што во размената не го вклучи Анджеј Поцобут, полски новинар затворен во Белорусија – клучен сојузник на Русија.
Како дел од размената, Полска го ослободи Павел Рубцов – познат и како Пабло Гонзалес, шпанско-руски „новинар“. Тој беше уапсен во февруари 2022 година во близина на границата со Украина и обвинет дека е руски разузнавач.
Мариуш Камински, поранешен координатор на специјалните служби под поранешната администрација на ПиС, напиша на Х дека владата на полскиот премиер Доналд Туск „го даде својот највреден агент на Русите без да добие ништо за возврат“.
Не е јасно дали Полска имала директна корист на некој начин, но Америка е еден од најблиските политички и воени сојузници на Полска.
„Ова може да биде преседан“
Во Германија, организациите за човекови права и опозициските политичари тврдат дека ослободувањето на осудениот убиец во замена за политички затвореници дава дополнителна можност режимот на Путин да изврши притисок врз Западот. Тие тврдат дека таквата размена може да биде само поттик за Путин да продолжи со шпионажата и политичките убиства на Запад.
„Ова може да постави преседан“, изјави за Политико Родерих Кизеветер, висок функционер во опозициската Христијанско-демократска унија (ЦДУ). „Се плашам дека ризикот од руска саботажа или тероризам сега ќе се зголеми“, рече тој, додавајќи дека рускиот претседател Владимир Путин покажал дека неговите шпиони и атентатори не треба да се плашат од последиците.
Германската влада не му ја намали казната на Красиков. Наместо тоа, за прв пат во историјата, министерот за правда Марко Бушман му нареди на јавниот обвинител да ја суспендира казната за депортација на Красиков – што значи дека тој може веднаш да биде уапсен доколку повторно влезе во Германија, изјави портпаролот на Министерството за правда.
Германија беше најголемата пречка за Вашингтон
Убедувањето на Шолц да се согласи да го ослободи Красиков беше најголемата пречка за Вашингтон во постигнувањето договор, потврди американскиот функционер, кој побара анонимност за да коментира за чувствителната тема.
Германија првично беше само подготвена да го ослободи Красиков во замена за затворениот опозициски лидер Алексеј Навални, рече Христо Грозев, бугарски истражувачки новинар кој им помогна на инспекторите во Берлин да го откријат вистинскиот идентитет на Красиков.
Кога Навални почина на почетокот на оваа година, Грозев во интервју за Си-Ен-Ен рече: „Беше многу тешко да се спроведе договорот, Германија продолжи да преговара под клучен услов – Путин да плати многу повисока цена: осум затвореници наместо еден, Грошев“. објасни.
Меѓу нив беше и Германецот Рико Кригер, кој беше осуден на смрт во Белорусија.
